Tuvalet Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?

Her çocuk farklıdır. Çocuklar bir durum karşısında değişik veya kendine özgü tepkiler verirler. Tuvalet alışkanlığı kazanırken de her çocuk farklı özellikler göstermektedir. Bu sebeple de tuvalet eğitimi vermek anne ve babalar için durumu zorlaştırabilmektedir. Bu süreçte tuvalet eğitimi veren ebeveynler çocukları ile sorunlar yaşayabilmektedir. Çocuk inatlaşabilmekte, anne ve baba da duygusal olarak yıpranmaktadır. Çocuğun bu süreci sağlıklı ve rahat atlatabilmesi için, tuvalet eğitimi veren kişinin tutum ve davranışının belirleyici rolü çok yüksektir. Tuvalet eğitimi üç ile üç buçuk yaş arasında tamamlanmalıdır.

0-2 yaş arasında bebeklere tuvalet eğitimi verilmemelidir. Çünkü bu dönemde tuvalet eğitiminin verilmesi yeterince sonuç alınmaması anlamına gelmektedir. Bu yüzden iki yaşından itibaren bu eğitim verilmelidir. Çünkü ilk iki yaş bebeklik dönemidir ve bu süreçte bebek henüz sütten kesilmektedir. Sütten kesilme olayı gerçekleştirildikten sonra, tuvalet eğitimine başlanmalıdır. Çocuğun süratle tuvalet eğitimine sokulması uygun değildir. Eğitim, 6 ay gibi bir zaman dilimine yayılmalıdır. Çocuğa iki yaşından itibaren ara sıra “bezini çıkarmak ister misin?” diye sorulmalıdır. Zaman zaman, çocuğun bezi çıkarılmalı ve bezsiz kalması için ortam oluşturulmalıdır. Çocuk ara sıra bezsiz olmanın farkındalığına varmalıdır. Çocuk bezsiz olmanın keyfine vardığı zaman, duruma adapte olmakta kolaylık yaşar.

Çocuk iki buçuk yaşına geldiğinde, tuvalet alışkanlığını kazanması için tuvalete götürülmelidir. Tuvaletin ne amaçla kullanıldığı çocuğun anlayabileceği şekilde basit bir şekilde anlatılmalıdır. Zaman içerisinde tuvalete gitmesi gerektiği konusunda yönlendirme yapılmalıdır. Bir süre sonra çocuğa “sen artık büyüdün, tuvaletini yapmak için tuvaleti kullanmalısın” diye açıklayıcı bir ifade kullanılmalıdır. Tuvalete oturması için destek olmak gerekmektedir. Çocuk tuvaletini yapsa da, yapmasa da bir süreliğine tuvalette oturması sağlanmalıdır. Çocuk kalkmak istediği zaman da kalkmalıdır. Bir süre sonra çocuk tuvalete gitmesi gerektiği konusunda beceri kazanmaya başlar. Tuvaleti geldiğinde bunu haber vermek için harekete geçer.

Netice olarak çocuk zaman zaman altına kaçırabilmektedir. Aileler bu gibi durumlarda hayal kırıklığı yaşamamalıdır. Durumu normal karşılamalı ve çocuğu cesaretlendirmeye devam etmelidir. Çocuk tuvalet eğitimine hazır olmadığına dair sinyaller veriyor ise, ebeveyn çocuk ile inatlaşmamalıdır. Çünkü çocuk ile inatlaşmak durumu daha fazla karmaşık hale getirmekte ve anne-baba-çocuk ilişkisini negatif yönde etkilemektedir. Üç yaşını geçmesine rağmen çocuk için bez kullanmak zorunda kalan bir aile, en kısa zamanda profesyonel bir yardım almayı ihmal etmemelidir.

Ayşe Handan Özkan Selim

Klinik Psikolog