OKB – Obsesif Kompülsif Bozukluk tedavi yöntem ve teknikleri

Obsesif Kompülsif Bozukluğun Belirtileri Nelerdir?

Obsesyon zihnimizde sahip olduğumuz ve tekrarlayarak bizi rahatsız eden düşüncelerimizdir. Kompülsiyon ise bu düşüncelerin sebep olduğu tekrarlayan ve işlevselliği bozan davranışlarımızdır. Obsesif kompülsif bozukluğa sahip kişiler genellikle tekrarlayan düşünce ve davranışlarını gerçekleştirmezlerse başlarına bir felaketin geleceğine inandıklarından aynı davranışı sergilemeye devam ederler.  Bu durum aynı zamanda belirli bir hareketin tekrarlanmasıyla şanslarının döneceklerini düşündüklerinden dolayı da gerçekleşebilir. Peki en çok gözlemlenen obsesif kompülsif bozukluk türleri nelerdir?

Sık görülen obsesyon semptomları:

• Tekrarlı istenmeyen düşünceler
• Agresif dürtüler
• Kirlenme korkusu
• Israrcı cinsel düşünceler
• Başkalarının zarar göreceğine dair düşünceler
• Kendinin zarar göreceğine dair düşünceler
• Mükemmeliyetçilik
• Rezil olmaktan korkmak
• Düzen ve simetriye ihtiyaç duymak

Sık görülen kompülsiyon semptomları:

• Sürekli kontrol etmek
• Sürekli saymak ve sıraya koymak
• Normalden fazla, sık el yıkamak
• Aşırı biriktirme davranışı
• Tekrar eden aşırı temizlik davranışı
• Düzenleme ile normalden fazla meşguliyet
• Spesifik cümleleri veya duaları tekrar etmek

Obsesif Kompülsif Bozukluğun Ölçümünde Hangi Testler Kullanılır?

Obsesif kompülsif bozukluğun ölçümünde MMPI testi obsesyon eğilimini ölçmek adına kullanılabilir. Ancak bu ve benzeri testler bir uzman kontrolü ile yapılmalıdır. Kişilerin internetten bulduğu ve kendi kendilerine uyguladığı testlerin bilimsel bir geçerliliği olmamakla beraber yanıltıcı olabilirler.

Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisi Nelerdir?

Obsesif kompülsif bozukluğun tedavisinde psikiyatrik uzman kontrolü eşliğinde ilaç tedavisi ve terapi kombinasyonundan oldukça verim alınabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi uzmanlar tarafından etkili bulunup sıklıkla kullanılmaktadır.
  toplumun %2-3 ünde görülen, işlev kayıplarına yol açan ciddi bir ruhsal hastalıktır. Obsesyonlar diğer bir adıyla takıntılar,  çoğu zaman istenmeden geliyormuş gibi yaşanan çoğu kişide belirgin bir kaygıya ya da sıkıntıya neden olan, yineleyici ve sürekli düşünceler, davranışlar ya da imgelerdir.  Kompulsiyon ise sıkıntıları ortadan kaldırmak amacıyla kişinin kendisini yapmak zorunda hissettiği davranışlardır.

Takıltılar 3 şekilde kendini gösterir;

• Zihninizden geçen düşünceler.

“ya….ise?” , “……yaptım mı?”, “…….mıydı”,

• Zihinsel görüntüler, zihninizde aniden beliren bir resim gibi
• Dürtüler ya da bir şeyi yapmak için ani şiddetli arzu.

Takıntıların 5 temel özelliği;

Zorlayıcı karakterdedirler, takıntılı düşünceler, görüntüler ya da dürtüler zihinde aniden ve isteğimiz dışında oluşur. Kasıtlı olarak ortaya çıkmazlar.

İstenmezler, takıntılı düşünceler ciddi olarak rahatsız veren istenmeyen düşüncelerdir.

Direnç içerirler, takıntısı olan çoğu kişi takıntıyla mücadele içindedir. Takıntılı düşüncesini bastırmaya, kafalarından atmaya ya da tekrarlanmasını engellemeye uğraşırlar. Hatta takıntının yarattığı sıkıntıyı azaltmaya çalışmak için takıntıları tetikleyen durumlardan kaçınarak bazı ritüeller geliştirirler(sürekli el yıkama, denetleyip durma, dinsel değeri olan sözler söyleme, sayı sayma, sözcükleri sessiz biçimde yineleme).

Kontrol edilemezler, takıntılı kişiler genellikle takıntıları üzerindeki kontrollerini yitirdiklerini hissetmenin, zihinlerinin de kontrollerini yitirebilecekleri anlamına geldiğini söylemişlerdir.

Benliğe yabancıdırlar, takıntıların içeriği genellikle kişilerin temel değerlerine, etik standartlarına ya da kişiliklerine aykırıdır

En Sık Görülen OKB Türleri

• Bulaşma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonu, kişinin giysilerinin ve bedeninin kir, mikrop, toz gibi etkenlerin kimyasal maddeler, idrar gibi  diğer bedensel salgılarıyla bulaşacağı takıntıları ve bu takıntıların yarattığı sıkıntıyı azaltma için yaptığı davranışlardır.
• Kuşku obsesyonu ve kontrol kompulsiyonu, OKB’nin en sık görülen türüdür. Kişinin gaz ocağı, kapı, kilit gibi nesnelerin açık kalmış olabileceğinden, elektrikli aletlerin prizde takılı kaldığından şüphelenerek tekrar tekrar kontrol etme gereksinimi duyar.

Bazen hastaların, elinde olmadan başkalarına rahatsızlık ya da zarar vereceği, ağzından hoş karşılanmayacak               sözler çıkacağı, yanındakilere zarar vereceği obsesyonları olabilir.

• Cinsel İçerikli Obsesyonlar, zaman zaman kişiler kendilerine, yaşlarına, toplum içinde ki yerine hiç yakıştıramadığı bir biçimde cinsel içerikli hayaller kurmaktan kendini alamaz, cinsel eylemlerde bulunacağını düşünerek korkuya kapılır. Korkularının verdiği sıkıntılardan kurtulmak için karşı cinsten uzak durmaya, cinsel içerikli konuşmalardan kaçınmaya çalışabilir.
• Dini içerikli obsesyonlar, özellikle dini inançların yoğun yaşandığı toplumlarda kişi, dini inanç ve düşüncelerine tam karşıt biçimde, yoğun sıkıntı yaratacak şekilde takıntılı düşüncelerden kendini alıkoyamaz.
• Simetri/Düzen Obsesyon ve Kompulsiyonları, kişinin tüm yaşamında simetri gereksinimi ve düzen hakimdir.
• Biriktirme ve Saklama Kompulsiyonları, kişi, ‘ileride lazım olur’ düşüncesiyle gerekli olmasa bile eşyaları biriktirebilir/saklayabilir.

Nasıl Tedavi edilir?

Bilişsel davranışçı terapi, takıntılarınızdan kurtulmak için uygulanan en etkili psikolojik tedavi yöntemidir. Psikolojik tedaviyle aynı anda uygulanan ilaç tedavisi takıntılardan kurtulma şansını arttırır. Bunun yanında tedaviyi destekleyen kitaplar okumak ilerlemeyi hızlandırır ve tekrarlama riskini azaltır.

Bilişsel davranışçı terapi, düşüncelerin duygularla bağlantılı olduğu varsayımındadır. Bir çok insan takıntılı düşünce deneyimler ama onlardan rahatsız olmaz. Bunun nedeni o kişilerin bu tip düşünceleri anlamlı, zarar veren, tehlikeye işaret eden ya da tepki vermeyi gerektiren düşünceler olarak algılamamalarıdır. Bu yüzden o düşünceleri kolayca zihinlerinden uzaklaştırır. Bilişsel davranışçı terapi, kişinin hatalı düşüncelerini, etkililiği ispatlanmış çalışmalarla düzeltmektir.

İlaçla Tedavi edilebilir mi?

Obsesif Kompulsif Bozukluğu tedavisinde kullanılan ilaçlar takıntıların sıklığını ve bunlardan kaynaklanan stresi azaltır.