Vaginismus nedir? Vajinismus bir erteleme hastalığı olarak da bilinir ve sürekli olarak çiftler tarafından çözümün ötelendiği / ertelendiği sıklıkla izlenilen bir durumdur. ‘Bir gün elbet olacaktır, acele etmeyelim’ düşüncesi ile aslında sorun zaman içerisinde büyümekte ve umutsuzluklar her geçen gün daha da artmaktadır.
Vajinismus tedavilerinin ertelenmelerinde kadınlar kadar erkek eşler de sorumludurlar: Erkek eşlerin yaklaşımları, problemi önemsememeleri, aşırı anlayışlı yaklaşımları ile eşlerinin tedavilerle bunaltmak istememeleri bazen yıllarca süren aseksüel evliliklerin temellerinin atılmasına neden olabilir.
Vajinismus Nedenleri
I) Psikolojik Nedenler
Tüm vajinismus olgularının % 90’ı psikolojik nedenlidir. Hatta vajinismus bir “kaygı bozukluğu” olarak kabul edilmektedir. Kişinin kendisini koruması amacını güden vücudun bir savuma mekanizmasıdır aslında. Sorun ise kişinin bilinçaltında yatmaktadır.
Vajinismus pek çok psikolojik neden sonucunda gelişmiş olabilir:Vajinismus nedenleri, geçmişte yaşanmış kötü cinsel tecrübe ya da bilinçdışına kazınmış anlamsız korkular ile ilişkili olabilir.
Psikolojik nedenler arasında çocukluktan kalma korkular, aşırı katı bir toplum düzeni içinde yaşama, katı ahlak kuralları ve tabular, suçluluk, ayıp, günah gibi kavramların bilinçdışına yerleşmesi, cinsellik ve ilk cinsel deneyim konusunda yerleşmiş yanlış bilgi ve ön yargılar, bilinçdışında penisin vücuda girişine karşı bir korkunun olması gibi nedenler vardır.
Genç kızlara küçüklüklerinden beri öğretilen “kızlık zarının çok değerli ve mutlaka korunması gereken bir yapı olduğu” düşünceleri ile cinsellik hakkında verilen katı öğretiler bizim toplumumuzdaki kadınlarda vajinismus gelişimindeki en önemli sebeplerdendir.
Ayrıca çocukluk döneminde yaşanan kötü tecrübe ve anılar da (taciz veya tecavüzler, ev içi şiddet, katı ebeveyn tutumları) de vajinismusa yol açabilir.
Özellikle Batılı ülkelerde vajinismusa en sık sebep olarak geçmişte yaşanmış bir takım cinsel tacizler, tecavüzler sayılsa da ülkemizde cinsellikle ilgili tabular, kültürel, ahlaki ve dini nedenler daha ön plandadır.
Daha önce hiç vajinismus problemi olmayanlarda yaşanmış kötü tecrübeler sonucunda da (doğum, düşük, kürtaj, hoyratça yapılan jinekolojik muayene gibi) vajinismus gelişebilir. (Sekonder vajinismus)
Çiftlerin cinsellikle ilgili bilgi eksiklikleri, ilk ilişki ile ilgili yanlış inanış ve önyargılar da beraberinde korku ve paniği getirerek vajinismus nedeni olabilir. (Bilişsel eksiklik)
Bazen, önceden vajinismus problemi olup ancak tam olarak tedavi olmamış kişilerde nüksler (problemin tekrarlaması) de oluşabilir.
Cinsel ilişkide ağrı şikâyeti olan hastalarda da sebep vajinismus veya jinekolojik problemler olabilir. Bu nedenle ağrılı cinsel ilişkinin nedeninin vajinismus mu yoksa jinekolojik nedenler mi olduğu tedaviye başlamadan önce yapılacak bir jinekolojik muayene ile saptanmalıdır. Böylelikle en uygun tedavi yaklaşımı da seçilebilecektir.
Daha önce belirtildiği üzere vajinismus hastalarında çoğu zaman derinlerde (bilinçaltında) cinselliğe ve cinsel ilişkiye yönelik kaygı-korkular yatmaktadır ve PC kaslarının kasılması, kadını bu korktuğu durumdan koruyan bir savunma sistemi gibi gibidir.
Bilinçdışındaki gereksiz korkuları yenmek için kadının ve erkeğin rahatlatılması, gevşemesi, heyecan ve korkuları yatıştıracak ruhsal bir ortam oluşturulması için uygun psikolojik destek sağlanmalıdır.
Vajinismus sorununu çözmek için altta yatan neden veya nedenlerin tümünü bulmak şart değildir. Önemli olan “pelvik kas hafızasının yeniden oluşturulmasını” sağlamak ve cinsellikle ilgili abartılı korkuları yenmektir.
II) Organik Nedenler
% 10 oranında vajinismus psikolojik nedenler haricinde, yapısal sebeplere bağlı olarak çıkar. Yapısal sebepler doğuştan gelebilir veya sonradan kazanılmış olabilir.
Vajinismus nedenleri arasında (organik problemler):
Vulvar Vestibulitis Sendrom (VVS)
PIH (Pelvik inflamatuar Hastalık)
Bartholin absesi ve kisti
Vajinal mantar enfeksiyonları (Candida vaginitis)
Doğuştan gelen anatomik engeller: Kısa ve kör vagina, vajina duvarında septum (perde), kalın ve geniş yapıda hymen (kızlık zarı) bulunmaktadır.
Vajinismusun organik nedenleri bir jinekolog tarafından ilaç tedavileri veya basit ameliyatlar ile halledilebilir. Bu şekilde psikolojik tedaviye gerek kalmaksızın sorun da ortadan kalkacaktır.
Vajinismus nedeni ne olursa olsun, uygulanacak yöntemin şekli başarıya ulaşmada son derece önemlidir.
Vaginismus Tedavisi
Bugün için bilimsel veriler ışığında vajinismus cinsel terapiyle düzelmektedir.
Vajinal girişteki kasılma, jel kullanımıyla, alkol alımıyla, ilaç kullanımıyla, uykuda, hamile kalmakla, lokal anestezik uygulamalarla ortadan kalkmaz. Kızlık zarıyla ilgisi olmadığı için kızlık zarına yapılan müdahalelerle düzelmez. Ayrıca bu işlem kadına ek bir travma oluşturur. Vajinaya botoks uygulanması, pelvik taban egzersizleri, laboratuvar ortamında tüplerle duyarsızlaştırma tek başına çözüm sunmaz.