MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

PASİF-AGRESİF KİŞİLİK BOZUKLUĞU

Bu kişilerin en belirgin özelliklerinden biri her şeyi ağırdan alan, erteleyen, engelleyen ve inatçı tutumlar gösteren davranışlar sergilemeleridir. Yapması gerekenleri geciktirmeleri için her zaman bir takım bahaneler bulurlar. Başkalarının hatalarını kollarlar. Bir başarı göstermeleri istendiğinde hemen buna karşı koyarlar. Kendilerini ortaya koyamazlar.

Bu kişiler, çoğu zaman normal davranıyor gibi gözükebilirler yani davranışları çevresindeki insanların davranışlarıyla uyumlu gözüküyor olabilir. Buna bir örnek vermek gerekirse her insan birtakım şeylere surat asar ve bir süre sonra düzelir. Pasif-agresif olan kişiler ise diğer insanlara göre kolaylıkla surat asabilir ya da suratsız davranabilirler. Bu davranışı sürekli bir biçimde gösterebilirler. Surat asmak pasif-agresiflerin ayırt edici özelliklerindendir.

Pasif-agresifler birbirinin ardı sıra değişen davranışlar ve duygu durumları görülür. Kolaylıkla önemsiz şeylere darılıp gücenebilirler. Genellikle duygularında kararsızdırlar, huzursuz ve değişken tavırlar sergilerler. Biran için bütün umutlarını yitirmiş birisi gibi davranırken bir an sonra pireyi deve yapan, kavgacı biri olabilirler. Bu kişilerin canlarının sıkkın olmadığı, birilerini kıskanmadığı ve eleştirici davranışlar göstermediği bir zaman yoktur.

Pasif-agresifler duygularını gizlemezler. Duygularını abartabilirler. Mesela en ufak bir üzüntü yaşadıklarında bile gözyaşlarına boğulabilirler. Başkası tarafından az da olsa bir kışkırtma olduğunda aşırı şekilde hemen öfkelenebilirler. Bir karar vermesi gerektiğinde karar vermekten korktukları için ve kendilerinden emin olamadıkları için düşünceleri bir çözümden diğer çözüme kayıp durur. Genellikle kendi isteklerinin hiç olmadığını, her şeyin tersine gittiğini, hiçbir şeyin kendiliğinden çözülmediğiyle ilgili yakınırlar. Başkalarının elde etmiş olduğu şeyleri eleştirir ve küçük görürler.

Bu kişiler farklı farklı yaşadığı olaylara sanki her biri aynı olaymış gibi aynı yaklaşımları ve tepkileri gösterirler. O sırada uygun olmasa bile çocukluğunda edindiği yöntemleri kullanırlar. Kendileri için geçerli saydığı belli tarzda bir davranışı, sanki gelecekte nasıl davranacağını gösteren bir kılavuzmuş gibi hep bunu kullanırlar.

Pasif-agresif kişilik bozukluğu yaşayanlar diğer patolojik kişiliklerden farklıdırlar. Bu kişilerin zorlukları, olaylarla başa çıkma tarzlarındaki katı tutumlarından değil, aşırı gevşekliklerinden kaynaklıdır. Kendileri için yeterli davranış biçimini bulamazlar. Olaylar karşısında nasıl bir tutum izleyeceğini ya da nasıl davranacağını bilemez, karar veremezler. Bu yüzden davranışları ve duygu durumlarında tutarlılık olmaz.

Pasif-agresif kişilik bozukluğunun oluşmasına neden olan etkenler; çocuk yaşlarda öğrenilmiş bir davranış olabilir. Anne babalarını örnek alıyor olabilirler ve yine çocuk yaşta otorite ile ilgili sorunlar yaşamış olabilirler. Bunların dışında bu kişilerin genellikle çocukluklarında tutarlı bir dış çevresi olmadığı için iç denetim sağlamayı da öğrenememişlerdir. Çevresinin kendisinden tam olarak beklentileri nelerdir bilemediklerinden daha doğrusu kestiremediklerinden yaşadıkları çevrede başıboş sürükleniyor gibidirler. Bu yüzden duygu durumu sürekli değişkenlik gösterir.

Psikolog Duygu YAKUPOĞLU