MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

ZEKA NEDİR?

Zeka: Nesneler arasındaki ilişkileri anlayabilmek ve kavrayabilmek, soyut düşünmek, nesneler arasında veya düşünceler arasındaki durumu muhakeme edebilmek ve tüm bu zihinsel işlevleri uyumlu şekilde bir amaca yönelik kullanabilmek zekanın genel tanımıdır.

Alfred Binet bir çocuğun zekasını analiz edebilecek bir zeka testi geliştirmiş ve bunun sonucunda çocukların zeka düzeyleri; üstün, normal ve normalin altında şeklinde değerlendirilebilmiştir. Binet’in geliştirdiği zeka testinden bu yana yapılan çalışmalar sonucunda bir tane zeka testinin veya zeka ölçümünün çocukları değerlendirmede yeterli olmayacağını, çocukların diğer performanslarının da belirlemenin ve bunun eğitime yansıtılmasının önemli olduğu düşünülmüştür.

Çoklu zeka kuramı Gardner tarafından ortaya çıkarılmış bir kuramdır. Gardner yaptığı çalışmalarda okullarda sadece 2 tür zekanın (sayısal- sözel) kullanılmasına fırsat tanıldığını diğer zekaların geliştirilmesi için okul dışına bırakıldığını düşünmüştür. Gardner’a göre zeka; problem çözme kapasitesi olarak bir veya çoklu kültürel yapının sonucunda ortaya çıkan bir üründür.

ÇOKLU ZEKA KURAMI NEDİR?

Çoklu zeka kuramı Gardner tarafından ortaya çıkarılmış bir kuramdır. Gardner yaptığı çalışmalarda okullarda sadece 2 tür zekanın (sayısal- sözel) kullanılmasına fırsat tanıldığını diğer zekaların geliştirilmesi için okul dışına bırakıldığını düşünmüştür. Gardner’a göre zeka; problem çözme kapasitesi olarak bir veya çoklu kültürel yapının sonucunda ortaya çıkan bir üründür.

Çoklu zeka kuramı: Bilişsel bilim, gelişimsel psikoloji ve nörobilimden yararlanarak her bireyin zeka düzeyinin otonom güçler ya da yetenekler tarafından oluşturulduğu ve 8 zeka gücünün var olduğunu savunmaktadır.

1. Sözel/Dilbilimsel Zeka: Her kültürdeki insanlar dil kullanma becerisine sahiptirler. Bazı insanlar dili sadece bir iletişim aracı olarak kullanırken bazıları birden çok dil ve iletişim becerilerini aynı anda gösterebilirler. Sözel Dilbilimsel Zekaları güçlü olan kişiler dili etkin iletişim aracı olarak daha etkin kullanmaktadır. Bu kategoriye şairler, politikacılar, yazarlar, editörler girebilir.
2. Mantıksal/Matematiksel Zeka: Bireyin sayıları iyi kullanma, mantıksal düşünme, problemlere bilişsel çözümler üretme ve kavramlar arasındaki ilişkiyi ayırt etme gibi işlemlerde başarılıdırlar. Analiz, sentez ve hipotez gibi kavramları diğer kişiler göre daha hızlı ve doğru yapabilirler. Bu kategoride; matematik mühendisleri, muhasebeci, istatistikçi ve bilgisayar programcıları yer alabilmektedir.
3. Müzikal/ritmik Zeka: Bu kişilerin ritme, müziğe, sese, tınılara ve tonlara karşı hassasiyetleri olabilir. Enstrüman çalma, duyduğu melodiyi unutmama, söylenen şarkıların benzerini bulma gibi özellikleri olabilir. Bu kategoride; müzisyenler, kora şefleri, orkestra şefleri yer alabilir.
4. Uzaysal/Görsel Zeka: Bu kişiler bir nesnenin 3 boyutlu halini düşünerek çizebilir. Nesneyi görmeden hafızada canlandırma ve çizme gibi durumları olabilir. Örneğin; görsel ve uzaysal olarak bir ev hayal ederek bunu grafik haline getirebilirler. Bu kategoride; ressamlar, heykeltraşlar, mimarlar, avcılar, tasarımcılar yer alabilir.
5. Bedensel / Kinestetik Zeka: Bu kişiler düşündüklerini ifade etmek için bedenlerini diğer kişilere göre daha iyi kullanabilir. Bu bireylerde koordinasyon, denge, hız gibi konular belirgin özelliklerdir. Bu kategoriye dansçılar, kareograflar, aktörler, cerrahlar, teknisyenler yer alabilir.
6. Sosyal Zeka(bireylerarası): Bu kişiler insanlarla kolay iletişim kurma, yaptıkları davranışları empati kurarak anlama ve yorumlama yetenekleri yüksektir. Politikacılar, psikologlar, aktörler, turizimciler bu yeteneklerini iyi kullanabilen kişilerdir.
7. Özedönüklük(bireysel ) zeka: Bu kişiler kendilerini duyma, kendilerini tanıma ve tanımlama konusunda diğer kişilerden daha ön plandadırlar. Kim olduğumuz, hangi durumlarda neler yaptığımız, neyi niçin yaptığımızı sorgulayabilirler. Kendi olumlu ve olumsuz yanlarını öğrenmeye çalışırlar.
8. Doğal Zeka: Gardner’ın 7 zeka türüne sonradan dahil olan son zeka türüdür. Bu kişiler doğada var olan bitki türlerini anlayabilme, çeşitleri arasındaki farkları ayırt edebilme, ürünleri sınıflandırabilme gibi özellikleri olabilir. Bu kategoriye botanik, zooloji, böcek bilimi, kimya, biyoloji gibi branşlar yer alabilir.

Psk. Ceren GÜMÜŞ