MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

Teog Sınavı Stresine “Dur” Diyebilmek

Çocukluk döneminden öğrenilen bilgiler, negatif kişisel deneyimler, bireyin doğruluğuna aşırı inandığı ancak gerçekte doğru olmayan bilgiler (bilişsel çarpıtma) vb. durumlar sınav stresini arttırmaktadır.

• Ebeveynin kıyaslamaları (komşunun kızı, kuzenin vb. kişilerin karne ya da sınav başarılarının örnek gösterilmesi),
• Negatif okul deneyimleri (öğretmenin sınıf karşılaştırması, öğrenci mukayeseleri gibi),
• Sınava yüklenilen anlamın “gerçekten” daha hayali bir yerde olması (“bu sınavdan başarılı olamasam hayatım biter!”, “her şeyin temeli bu sınav, başarısız olursam asla iyi bir geleceğim olmaz!”),
• Sınavla ilgili zihinde yaratılan görüntüler, imajlar (“Kâğıtlar dağıtılıyor ve ben heyecanımdan ötürü bir türlü başlayamıyorum.”, “O kadar çalışmama rağmen tüm bilgilerim zihnimden gidiyor.”)
• Sınav sonrasına yönelik atıflar ( “Aileme karşı hayal kırıklığı olacağım, çünkü hedefimi gerçekleştiremedim!”, “Arkadaşlarımın hepsi çok rahat bir tek ben heyecanımdan ötürü sınav sonucumu tahmin edemiyorum ve sonuç açıklanana kadar öylece kalıyorum.”)

Özellikle ya hep ya hiç düşüncesine sahip olan öğrencilerde, mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip olan ailelerde, rekabetçi ortamda büyüyen bireylerde kaygı daha yoğun ve sık yaşanmaktadır. Çevrenin baskısı, kişisel beklentilerin gerçek dışı olması kaygının oluşmasında ve pekişmesinde önemli faktörlerin başında gelmektedir.

Sınav Kaygısı Neleri Etkiler?

• Öğrenilen bilgileri aktarmayı,
• Dikkati toplamayı,
• Okuduğunu anlamayı,
• Düşünceleri organize etmeyi,

Güçleştirmektedir!

Dolayısıyla; sınav yerine kişinin kendisine yani kaygısına, heyecanına odaklanmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, öğrenci farkında olmaksızın davranışlarını kontrol edemez hale gelmektedir.

Sınav Kaygısını Önlemek Adına:

• Öncelikle yukarıda belirtilen sınavla ilgili “olumsuz, çarpıtılmış” düşünceleri farklı bir gözle yeniden değerlendirmek gerekmektedir.
• Gevşeme ve rahatlamaya yönelik egzersizler öğrenmeli ve uygulanmalı.
• Mevcut kaygıyı bastırmak yerine kaygıyı kabul etmeye çalışılmalı.
• Sınav esnasında “kaygıya yönelik düşünceleri durdurma” yöntemi bulunmalı.

Ebeveyn Ne Yapmalı?

Sınav sonucu ne olursa olsun;

“ Senin ne kadar çok çabaladığını, sınav için nelerden vazgeçtiğini, özel hayatından ne kadar feragat ettiğini, özel derslere, kendi çalışmalarına ne kadar hassasiyetle yaklaştığını gördük. Sen elinden gelen her şeyin en iyisini yaptın. Çok ders çalıştın. Bundan sonraki süreç senin dışında gelişecek. Unutmamalısın ki sınav, hayatta mutlu olmanın tek yolu değil. Bu sadece bir başlangıç ve önünde geleceğinle ilgili daha çok alternatifin olacak. Biz yine senin iyi bir eğitim alman için destek olacağız. İnsanların ne dediği önemli değil. Aslında senin düşündüğün kadar insanlar senin sınav sonucunla ilgilenmiyor. Bu senin hayatın ve biz senin yanındayız.” Cümleleri mutlaka çocuğa aktarılmalıdır. Böylece, öğrencinin yüklediği yanlış anlamlar ailesi tarafından düzeltilmiş olacaktır. Çünkü öğrenci için aslında her şeyden önemli olan ailesini mutlu etme arzusudur. Ailesinin, sonuç ne olursa olsun yanlarında olduğunu bilmesi kayıtsız, şartsız kabul görmeyi göstermiş olacaktır

Sınava ilişkin konuşmalarda dikkatli olmak;

“ Biliyorum, çok çalıştın, çok çabaladın, ama sınavlardan aldığın puanlar bize ortalama kaç alacağını göstermekte. Bu yüzden hedefimiz bu doğrultuda olmalı. Eğer daha yukarıda bir not alırsan bu bizim sürpriz olsun. Önemli olan senin çaba göstermendi. Arkadaşlarının ya da kuzeninin ne aldığına dikkat ettiğini görüyorum. Ancak önemli olan senin ne hissettiğin ve yaşadığın, çünkü sınavdan kaç aldığın bize ne kadar zeki ya da çalışkan olduğunu göstermeyecek. Sınavda bilgilerden başka durumlarda söz konusudur. Sınavdan kaç net yaptığın değil senin diğer rollerin önemlidir. Örneğin arkadaşların için ne kadar iyi bir dinleyici olduğun, bizim için ne kadar sorumluluk sahibi ve iyi bir çocuk olduğun, ne kadar güzel resim çizdiğin vb. sınavdan çok daha önemli bizim için.”

Ailelerin olumlu geri bildirimler yapması, ancak abartıya kaçmadan yapması, sınavı yüceltmeden, gözünde büyütmeden ve yüreklendirici davranılması oldukça önemlidir!