MERSİN   FORUM  ÇÖZÜM   KLİNİK    PSİKOTERAPİ MERKEZİ

Sınav kaygısı lise sınavına, üniversite sınavına hazırlanan gençlerin ve çocukların üçünden birinde görülmektedir. Bu yaşanılan duygu genelde çocukları ve de aileleri büyük bir paniğe sokmaktadır. Fakat paniklemeden önce sınav kaygısını ve boyutunu tanımamız gerekmektedir. Çünkü aslında her insan sınava girerken biraz heyecan yaşamaktadır. Kalbimiz çarpar bazen ellerimiz terler vb. Kaygının normal boyutta yaşananı aslında performansı arttırıcı bir özellik taşımaktadır. Normal düzeyde bir kaygı kişiye, istek duyma, karar alma, alınan kararlar doğrultusunda enerji üretme ve bu enerjiyi kullanarak performansını yükseltme açısından yardımcı olur.

Peki kaygımız bizi ne zaman kötü yöne doğru sürüklüyor ve buna sınav kaygısı adını vermemize neden oluyor? Bunu anlamak için önce kaygıyı tanımamız gerekmektedir. Ne kadar kaygı hayatımızda bize gereklidir ne kadarı bizi rahatsız etmektedir ?
 
Kaygı Nedir?
 
Bir insan kaygı duyduğunda herkeste ortaya çıkan ortak özellikleri vardır. Bunlar karşımıza fiziksel,emosyonel ve düşünce boyutunda çıkmaktadır.

Kaygının fiziksel belirtileri. Beyindeki sinirler arasında iletiyi sağlayan maddelerden biri olan Noradrenerjik sistemin aşırı etkinliğinin kaygı ve korku oluşturduğu bilinmektedir. Bu ortaya çıkan korku, sempatatik sistemimizi harekete geçirir ve böylece kaygılanırız.

Kaygı ile kişilik özelliklerini araştıran çalışmalarda stres verici yaşam olayları,ve bazı kişilik özellikleri bazı insanların diğerlerine oranla daha kaygılı olmasına neden olabilir. Mesela çekingen, bağımlı, kompülsif ve düşük benlik saygısı olan insnalar daha kaygılı olmaktadır.
 
Neden kaygı ?
         
En önemli nedenlerinden biri insanın "çevre üzerinde denetiminin olmadığı"inancıdır. Denetlenemez olaylardan kaynaklanabilecek tehlikeler (kazalar, hastalıklar, felaketler v.s.) zihni sürekli meşgul etmektedir. Kişi sürekli olarak potansiyel tehlike yaratan uyaranları izlemekte, tehlike oluşturmayan (hoş) uyaranları ise dikkate almamaktadır.

Kaygının kısaca Belirtilerinden bazıları şunlardır; miğdemize kramp girer,ellerimiz titrer , kalbimiz çarpar.

Bu belirtiler aslında birine aşık olduğumuz zaman da ortaya çıkmaktadır. O kişiyi gördüğümüzde ellerimiz terler, kalbimiz çarpar ve bunu iyi bir duygu olarak algılarız. Fakat kaygılandığımız zaman benzer belirtileri kötüye yorarız.
 
Peki bu neden böyledir ?
 
Bu insanların bazı olaylara yüklediği anlamlardan olur. Kaygı duymaya kötü ama aşık olmaya iyi anlamlar yüklemişizdir.

Sınav kaygısı da bu mantıktan ortaya çıkar, aslında sınava giren herkes biraz kaygılanır ve birtakım fiziksel özellikler gösterir bunlar vücudumuzun verdiği normal tepkilerdir. Çocuklar genelde bu sorularla boğuşur.

Bu sadece benim başıma mı geliyor?
Ben kaygılanıyorum ama başkaları da benim gibi kaygılanıyor mu ?
Diğer arkadaşım bütün soruları çözdü mü ?
Sınavda duyduğum kaygının kötü bir anlamı olması şartmıdır? Gibi.
 
Sınav Kaygısının Nedenleri kısaca şunlardır:

• Zamanı iyi kullanamama,
• Kötü çalışma alışkanlıkları,
• Beklenti düzeyi,
• Mükemmeliyetçi yaklaşım,
• Görev ve sorumlulukları erteleme,
• Başarısız olma ve değerlendirilme korkusu

        
Peki; sınavda herkesin biraz kaygılandığını ve bu fiziksel ve duygusal belirtilerin normal olduğunu ve herkesin başına geldiğini bilseniz sizin için bir şeyler değişir miydi ?

Esas önemli olan ‘sınav kelimesine’ verdiğimiz anlamdır ve bu anlamlar genelde olumsuzdur ve bizi olumsuz düşüncelere iter. Bu düşünceler şunlar olabilir;
 

• Sınava hazır değilim,
• Bu bilgiler çok gereksiz ve saçma.
• Sınavlar niye yapılıyor, ne gerek var?
• Bu bilgiler gelecekte benim işime yaramaz.
• Sınava hazırlanmak için gerekli zamanım yok ki.
• Bu konuları anlayamıyorum, aptal olmalıyım.
• Biliyorum bu sınavda başarılı olamam.
• Sınav kötü geçecek
• Çok fazla konu var, hangi birine hazırlanabilirim ki?

 
Bu olumsuz düşüncelerle yaşamaktansa bunları olumlularıyla değiş tokuş edip sınavda duyduğumuz aşırı kaygıdan kurtulmamız mümkündür.
 
Bunu yapabilmenin birkaç yolu;

• Nefes teknikleri
• Gevşeme egzersizleri
• Soruna uygun psikoterapi

Uzman Psikolog Itır CAMCIOĞLU